İslam Ansiklopedisi / Encyclopedia of Islam
Prof.M.Tayyib Gokbilgin’in 10.5.1959 tarihli notu :
İslam Ansiklopedisi’nin türkçe neşrinde yeniden yazılan bir kısım maddeler sadece matbu veya bilinen kronik ve tarihlere göre değil aynı zamanda arşivlerde son zamanlarda ele geçen orijinal vesikalara istinat ettirilmiş ve o zamana kadar malum olanlara daha yeni bilgiler katılmıştır. Mesela, Osmanlı devleti teşkilatına ait istilahlardan AMEDCI maddesinde (1941) Topkapı sarayı Arşivindeki bu konuya dair bir vesikadan, ARPALIK maddesinde (1942), XVII. asırda vefat eden bir vezirin arpalıklarının havass-i humayuna ilhakı meselesinde bir arşiv vesikasından, BABIALI maddesinde (1942), BAŞMAK ve BAŞMAKLIK maddelerinde (1943) yazma bir tarihten ve yine yazma halindeki bir kanunnameden ( Kanunname-i Avni ) arşiv vesikalarından faydalanılarak bu istilahların bugünkü bilgilere göre tam bir tarif ve izahları yapılmıştır. Keza , CANBAZAN (1944) ve ÇİNGENELER (1945) maddelerinde ” canbazan-i vilayet-i Rumeli” ve Rumeli’deki Cingane Livasi ve diger kısımlar tamamen orijinal vesikalara, bu husustaki kanunnamelere göre ve Arşivdeki tahrir defterlerine dayanılarak yeni bir göruşle yazılmış ve hukuki ve askeri statüleri, dağıldıkları yerler tesbit edilmiş , aynı zamanda, bunların Musellem ve Yürük teşkilatları veya timarli sipahileri ile münasebet ve farkları izah olunmuştur. KONSOLOS (1954) maddesinde de bu müessesenin geçirdiği safha ve tekamüller anlatılırken bir takım yeni malumatın ilavesi de mümkün olmuştu.
Hal tercümelerinden bir kısmı mevcut yerli ve yabancı kaynak ve tetkiklere istinat eden birer kompilasyon mahiyetinde iseler de (Msl.ALI PAŞA ”Hadim”, ALI PAŞA ”Semiz” 1941, ARİFİ PAŞA 1942, CAFER ÇELEBI,CELAL-ZADE , CEVAD PAŞA 1944 , KÖPRÜLÜLER 1954, LUTFİ PAŞA 1954 , MİDHAT PAŞA 1957 , MİHAL-OĞULLARI 1958 ) , diğer bir kısmı yeni vesikalara dayanılarak yapılan tamamen orijinal tetkikler vasfinı taşırlar. (Msl.CIGALA-ZADE 1944, DİLAVER PAŞA 1945, HASAN PAŞA SOKOLLU 1949, HURREM SULTAN 1950, İBRAHİM ‘Sultan’, İBRAHİM HAN 1951, İBRAHİM PAŞA ”Pargali” 1952, KORKUT ŞEHZADE 1954, MEHMED III. 1957, MEHMED PAŞA SOKULLU 1957 )
Bu seri icinde yazılan semt, şehir ve bölge tarihleri de ekseriya ayni şekilde yapilan uzun ve dikkatli incelemelerin mahsulü ve en yeni bilgilerin muhassalası sayılabilirler : Basra 1943 , Boğaziçi 1943, Çaldiran 1945 , ÇIRAĞAN SARAYI 1945 maddelerine bazı ilaveler yapılmışsa da bilhassa DÜRZİLER 1945, EDİRNE 1946 ve KÜTAHYA 1955 maddeleri çok esaslı ve ehemmiyetli tetkiklerle orijinal birer sekil almışlardır.Dürzi’lerin XIX. asırda tarihi, orijinal bir yazma mecmuadan alınan vesikalarla Ansiklopedide hülasaten, sonra da BELLETEN’de mufassal bir sekilde ( 1840 dan 1861 e kadar Cebel-i Lübnan mes’elesi ve Dürzi’ler ,1946 ) yazıldığı gibi , Edirne ve Kütahya şehir ve sancakları da , Arşivdeki tapu ve tahrir defterlerine göre, asırlar boyunca geçirdikleri istihale ve gelişme içinde izah olunmuştur.
1941
1942
1943
1944
1945
1946
1949
1950
1951
1952
1954
1955
1956
1957
1958
1959
1960
1961
1962
1963
1964
1966
1967
1969
1972
1974
| “Tokat” | İ.A. |
Download PDF |
| “Ali Paşa, Hadim” | Kucuk Turk-Islam Ansiklopedisi |
|
| “Ali Paşa, Semiz” | Kucuk Turk-Islam Ansiklopedisi |
|
1978
| “Amedci” | Kucuk Turk-Islam Ansiklopedisi |
|
| “Arifi Paşa” | Kucuk Turk-Islam Ansiklopedisi |
|
| “Arpalik” | Kucuk Turk-Islam Ansiklopedisi |
|
1979
1982
"Prof.Tayyip Gökbilgin (1907-1981) Cumhuriyet dönemi tarihçilerimiz içinde seçkin bir yer tutmaktadır. Gökbilgin, Osmanli tarihi üzerindeki araştirmalarıyla gerek doğuda gerek batıda haklı bir üne kavuşmuştur. Devamı